Bilişsel davranışçı terapi olarak adlandırılan terapi yöntemi psikoterapide sıkça kullanılan yaygın yöntemlerden bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Kısaca BDT kısaltması ile kullanılan bu teknik, insanların davranış, inanç ve düşünce yapısının nasıl değişeceğine dair odaklanan terapi yöntemlerinden biridir. Psikoterapiye ihtiyaç duyan bireylerin bilişsel davranışçı terapi almalarının altında birçok sebep olabilir. Birçok psikolojik rahatsızlık için kullanılan BDT, elbette ki deney ve kanıta dayalı tedavi şekillerinden bir tanesidir. 

Psikolojik rahatsızlıklar için sıkça kullanılan bu yöntem farklı türdeki hastalıkların belirli bir zaman içerisinde iyileşmesine büyük bir katkı sağlar. Ayrıca bu şekilde hatanın psikolojisi de zaman içerisinde daha iyi bir noktaya gelir. 

• BDT’nin etkili olduğu birçok rahatsızlık, psikolojik olarak sonradan ortaya çıkan rahatsızlıklardır. 
• Psikolojik rahatsızlıkların yanında günlük olarak gösterdiğimiz kötü davranışlara da büyük etki sağlar. 
• Bu terapi yöntemi farklı rahatsızlıklar için bir yöntem olduğu için farklı farklı teknikler de içeriyor. 

Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?

Yaygın olarak kullanılan psikolojik terapi yöntemlerinden biri olan BDT hakkında en çok sorulan sorulardan biri de bilişsel davranışçı terapi nedir sorusu oluyor. Günümüzde hala daha kullanılan terapi yöntemlerinden biridir ve 1960 yılında ortaya çıkmıştır. Aaron Beck tarafından bulunan bu yöntem ruhsal bozukluklar ve psikolojik rahatsızlıklar konusunda etkili olmuştur. 

Bilişsel davranışçı terapi, kişinin düşüncelerini ve davranışlarının ne şekilde etkili olduğunu açıklama çabasına girer. Yani herhangi bir davranışın bile neden meydana geldiğini, çözümünü ve nasıl ortadan kaldırılacağını inceler de diyebiliriz. Aaron Beck’de bu sorunların ortadan kalkması için çalışmalar yapan ilk kişilerden biridir. 

Bilişsel Davranışçı Terapi Nasıl Uygulanır?

Bilişsel davranışçı terapi yöntemi sanıldığından daha derin ve etkili yöntemlerden biridir. Bu nedenle de terapi aşamasında psikolojik rahatsızlığı bulunan bireyin direkt olarak sorunlarına inilmez. İki farklı ilkeye dayalı olarak uygulanan BDT, bilişler ve davranışlar ile incelenir. Bilişsel, davranış ve duygularımız üzerinde etki sahibidir. Aynı şekilde de Davranışlarımız düşünce şeklimize ve duygularımız üzerinde etki sahibidir. 

Bu nedenle bilişsel davranışçı terapi uygulanırken otomatik düşüncelere, ara inançlara ve temel inançlar başlıklarından yararlanılır. Bu başlıklar altında sorun bir araya getirilir ve kişinin terapisinde kullanılır. Örneğin iş hayatınızda zorlu bir sorun ile karşılaştığınızda ‘’bu görevi yapamayacağım’’ dediğiniz düşünce otomatik düşüncelerinizdir. Aynı şekilde ‘’işimi yetiştiremezsem iyi bir çalışan değilim’’ düşüncesi ise ara inanc başlığı ile gelir ve son olarak ‘’başarısız olacağım’’ demek ise temel inanç başlığı ile alakalıdır. İşte bu şekilde bilişsel davranışçı terapi nasıl uygulanır sorusuna iyi bir örnek vermiş olunuyor. 

Online Bilişsel Davranışçı Terapi Eğitimi Nedir?

Online bilişsel davranışçı terapi eğitimi olarak adlandırılan dersler, bu alandaki püf noktaların ve konuların paylaşıldığı eğitimlerdir. Birçok kişi psikoloji alanına olan ilgisi nedeni ile bu tür dersler almak istiyor. Bildiğimiz gibi internet ortamında neredeyse her türlü eğitime ulaşabiliyoruz. Bilişsel davranışçı terapi hakkında da belirli eğitimler bulunuyor elbette. Fakat bu eğitimi herkes istediği şekilde alamıyor. Psikoloji alanı diğer alanlardan farklı olarak belirli bir bilgi birikimi gereksinimi duyuyor. Bu nedenle de online BDT eğitimi gibi eğitimler sadece belirli kişiler tarafından alınabiliyor. Bahsettiğimiz kişiler ise şu şekildedir;

• Psikologlar
• Psikiyatristler
• Rehber öğretmenler
• Psikolojik danışmanlar
• Aile danışmanları
• Hemşireler
• Sosyologlar
• Aile hekimleri
• Sosyal hizmet uzmanları

Saydığımız bu kişiler ve mesleklerin yanında bahsettiğimiz tüm bu alanların bölümlerini okuyan öğrenciler de bilişsel davranışçı terapi eğitimi alabilirler. 

Bilişsel Davranışçı Terapi Teknikleri

Bilişsel davranışçı terapi teknikleri, kişideki işlevsiz düşünce ve bilişsel hataların ortadan kalkması için kullanılan tekniklerdir. Bu tekniklerin farklı bir şekilde kullanılmasının sebebi hepsinin farklı bir alana hitap etmesidir. Çünkü kişideki sorunların her biri farklı bir tedavi tekniğine ihtiyaç duyar. Ancak ilk olarak öncelik verilen uygulama ise bilişsel tekniklerdir diyebiliriz. 

Fakat bu durumun davranışçı tekniklerin daha önemsiz olduğu anlamına gelmez. Hatta bilişsel değişikliğin sağlanması için davranışçı tekniklerin gerekli olduğunu da söyleyebiliriz. Bilişsel davranışçı terapi adı altında uygulanan bu tekniklere verilecek örnekler ise maruz bırakma, davranış aktivasyonu, sistematik duyarsızlaştırma ve etkinlik planı şeklindedir. 

Maruz Bırakma Tekniği

Maruz bırakma tekniği olarak adlandırılan uygulama kuşaklar arasında farklılık gösterebilir. Buradaki amaç kişilerin kolaylıkla yapabilecekleri şeyleri yapamadıkları durumları incelemedir. Örneğin sosyal anksiyetenin yaşandığı durumlar, yükseklik korkusu ve temizlik hastalığı gibi durumlarda maruz bırakma tekniği kullanılır. 

Böyle durumlarda kişiler güvenli bir yer aramaya veya kaçınma davranışlarına yönelmeyi tercih ederler. Bu isteyerek yapılan hareketlerden biri olmasa da korkulardan kaçınılması bahsettiğimiz teknik sayesinde ortadan kaldırılabilir. 

Bilişsel davranışçı terapi tekniklerinden biri olan maruz bırakma uygulamasında korkuların daha çok üstüne gidilir. Bu tür kaygılara sahip kişilerin düşünceleri ortaya çıkarılarak herhangi bir zarar durumunun meydana gelmeyeceği anlatılır.  

Davranış Aktivasyonu Tekniği

Diğer bir bilişsel davranışçı terapi tekniklerinden biri olan davranış aktivasyonu, genel olarak depresyona giren kişilere uygulanır. Davranış aktivasyonu tekniğinin amacı kişinin herhangi bir durum ile ilgili inancını kaybetmemesini deneysel olarak kaydetmedir. Bu sayede ‘’elimden hiçbir şey gelmiyor’’ diyen bir kişinin başarabileceklerini ortaya çıkarmak ve depresyon halinden kurtulmasını sağlanır. 

Bilişsel davranışçı terapi yöntemleri arasından öne çıkan tekniklerden biri olan davranış aktivasyonu özellikle de depresyon veya anksiyete rahatsızlıkları ile mücadele eden kişiler için tercih edilir. Hatta bu konuya BDT eğitimi sırasında da ağırlık verilerek kişilerin nasıl bu durumdan kurtulması gerektiği hakkında bilgiler verilir. 

Sistematik Duyarsızlaştırma Tekniği

Sistematik duyarsızlaştırma tekniği olarak olarak adlandırılan bilişsel davranışçı terapi yöntemi bir şema üzerinden gidilerek uygulanır. Üç aşamadan oluşan bu teknik kişinin rahatlamasını ve kaygılarından uzaklaşmasını sağlar. İlk aşamasında gevşeme eğitimi bulunan bu yöntem, kişinin nasıl gevşeyeceğini öğrenmesini içerir. Daha sonra ise kaygı duyduğu veya korktuğu konuların konuşulması ile devam eder. En derin korkusundan en az korktuğu şeye kadar konuşulur ve bu sırada ilk aşamada öğretilen gevşeme tekniği kullanılır. 

Bilişsel davranışçı terapi yöntemi olarak kullanılan bu teknikte en sonunda korkular rahatlama ile duyarsızlaştırılarak ortadan kaldırılır. Kişi korku ve kaygılarını bir kenara bırakarak gevşemeyi hatta kendini kontrol etmeyi öğrenir. 

Bilişsel Davranışçı Terapi Hangi Hastalıklarda Uygulanır?

Bilişsel davranışçı terapi yöntemlerinin kullanılması ve kişilerin terapi görerek kendini daha iyi hissetmesinden dolayı birçok kişi bilişsel davranışçı terapi hangi hastalıklarda uygulanır sorusu soruluyor. Sıkça sorulan sorulardan biri olmasının yanında çok önemli bir soru olduğunu da söyleyebiliriz. Genel olarak psikoloji alanında kullanılmalarının yanında bu yöntemler belirli hastalıklar için de özel olarak kullanılır. Gelin bu hastalıklara birlikte bir göz atalım.

• Panik atak
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Şizofreni
• Depresyon
• Anksiyete bozuklukları
• Tik bozuklukları
• Yeme bozuklukları
• Obezite
• Bipolar bozukluk
• Cinsel işlev bozuklukları
• Sigara bağımlılığı
• Uyku problemleri
• Öfke kontrol bozukluğu
• Alkol ve madde bağımlılığı
• Aile trabileri

Bu ve bu şekildeki psikolojik bozukluklar için bilişsel davranışçı terapi yöntemlerine başvurulur ve sıkça kullanılır.